Malulen Emeklilerin Kıdem Tazminatı ve M.Emeklilik Sonrası Çalışması

Bir kişinin malul olabilmesi için sigortalı olarak çalışmaya başlamasından sonra bir hastalığa veya kazaya uğraması sonucu %60 özürlü olması gerekmektedir.

Kıdem tazminatı 1475 Sayılı İş Kanunu’nun hala yürürlülükte olan 14. Maddesinde yer almaktadır ve kıdem tazminatını hak etmek için işyerinden ayrılması (Hizmet Akdinin Feshedilmesi) şartı bulunmaktadır. Yani emekli olan kişinin işten ayrılması kıdem tazminatı hakkını doğurur.

Malulen emekli olabilmek için de çalıştığı işten ayrıldıktan sonra kuruma emeklilik dilekçe vermesi gerekmektedir. Bu durum sonucunda eğer bir kişi malulen emekli olacaksa işyerinden ayrılması bir şarttır ve her halükarda malulen emekli olanlara işverenlerin kıdem tazminatı ödemesi gerekir.

Bu kişi malulen emekli olduktan sonra  tekrar bir işyerinde çalışmaya başlarsa o kişinin emekli aylığı kesilir ve normal çalışan bir sigortalı gibi tüm sigorta primleri ödemesi yapılır. Yani SGDP primi ödenipte aynı zamanda emekli aylığı alması mümkün değildir.

Konuyla İlgili maddeler aşağıdadır.

1475 sayılı İş Kanunu Kıdem Tazminaı ile ilgili madde,

KIDEM TAZMİNATI:

    Madde 14 - (Değişik fıkra: 29/07/1983 - 2869/3 md.) Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:

    1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,

    2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca,

    3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,

    4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;

    Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Malulen emeklilikle ilgili maddeleri,

Malûllük sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları

MADDE 26- Malûllük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır.

Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;

a) 25 inci maddeye göre malûl sayılması,

b) (Değişik: 17/4/2008-5754/14 md.) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,

c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması,

halinde malûllük aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.(1)

Malûllük aylığının hesaplanması, başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanması

MADDE 27- (Değişik: 17/4/2008-5754/15 md.)

Malûllük aylığı; prim gün sayısı 9000 günden az olan sigortalılar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanır.

Malûllük aylığı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile (c) bendi kapsamında sigortalı iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların;

a) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,

b) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,

c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların ise, malûliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi,

takip eden ay başından itibaren başlar.

Malûllük aylığı almakta iken bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve bu Kanuna tabi olarak çalıştıkları süre zarfında 80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevkedilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi, diğerlerine ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malûllük aylığı hesaplanarak bağlanır.

Bu durumdakilerden ilk bağlanan malûllük aylığına esas prim ödeme gün sayısı;

a) 9000 günün üzerinde olanların aylıkları 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanarak hesaplanır.

b) 9000 günden az olanların aylıkları ise, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar uygulanmak suretiyle aylığın başlangıç tarihi itibariyle hesaplanan tutarının emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamının emeklilik öncesi prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur. Emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylık, emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamı ve emeklilik sonrası çalışmaya ait prime esas kazançları üzerinden bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan aylığın emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır. Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar uygulanmak suretiyle bulunan tutarın altında olamaz.

Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerinde belirtilen 9000 prim gün sayısı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 7200 gün olarak uygulanır.

SERBEST MESLEK KAZANCI VE VERGİLENDİRMESİ

SERBEST MESLEK KAZANCI
Gelir Vergisi Kanunu Madde 65 Serbest Meslek Kazancının tarifini açık bir şekilde yapmıştır.


"Her türlü serbest meslek kazancıdan doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.
Serbest meslek kazancı; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.
Tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları ücretler ile kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançlar da, serbest meslek kazancıdır."


VERGİDEN MUAF OLANLAR
Gelir Vergisi Kanunu Md. 66 'nin 5. fıkrasında aşağıdaki şekilde yer verilmiştir.


"Vergi Usul Kanunu'nun 155'inci maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar (şartlardan en az ikisini taşımayanlar ile köylerde veya son nüfus sayımına göre belediye içi nüfusu 5.000 'i aşmayan yerlerde faaliyette bulunanların bu faaliyetlerine ilişkin kazançları gelir vergisinden muaftır.) "


Vergi Usul Kanunu'nun 155'inci maddesi ve "Serbest Meslek Erbabında İşe Başlamanın Belirtileri" başlığı altındaki mevzuat aşağıdaki şekildedir.


"Serbest Meslek Erbabı için aşağıdaki hallerden herhangi biri 'işe başlama' yı gösterir :
1-Muayenehane, yazıhane, atelye gibi özel işyerleri açmak.
2-Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunduğunu ifade eden alametleri asmak.
3-Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunduğunu gösteren ilanlar yapmak.
4-Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak. 
Mesleki teşekküllere kaydolunanlardan görevleri veya durumları icabı bilfiil mesleki faaliyette bulunmıyacak olanlar bildirmelerinde bu cihetide açıklarlar."


G.V.K 94'E GÖRE %17 TEVKİFAT SURETİYLE YAPILAN ÖDEME MUAFLIĞI


G.V.K. Md. 18 aşağıdaki şekilde olup bu kişilerin kazançlarından %17 oranında tevkifat yapılıp ödemeleri yapılır ve geliri elde edenlerin beyanname vermeleri gerekmez.


"Müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisinden müstesnadır.
Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir.
Yukarıda yazılı kazançların arızî olarak elde edilmesi istisna hükmünün uygulanmasına engel teşkil etmez.
Serbest meslek kazançları istisnasının, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur."



DAR MÜKELLEFLERDE SERGİ VE PANAYIR İSTİSNASI
G.V.K. Md. 30 da yer alan istisna aşağıdaki şekildedir.


"Dar mükellefiyete tabi olanların:
1. Hükümetin müsaadesiyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar (Türkiye'de başkaca iş yeri ve daimi temsilcileri bulunmamak şartıyle);
2. Bu sergi ve panayırlarda yaptıkları serbest meslek faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar;
Gelir Vergisi'nden müstesnadır."


The Turkey Tax Law have income tax's exception for non-resident persons who earned this revenue from exhibitions, fairs and don't have office and permanent representative in turkey.(Turkey Income Tax, Article 30)


SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİ (Tahsil Esası)
G.V.K. Md.67 Serbest Meslek Kazancının tespitini aşağıdaki şekilde tanımlamıştır.


"Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyle yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.
Müşteri veya müvekkilinden, serbest meslek faaliyeti ile ilgili olmak üzere para ve ayın şeklinde alınan gider karşılıkları kazanca ilave edilir.
(2361 sayılı Kanunun 46'ncı maddesiyle eklenen fıkra) Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılması halinde Vergi Usul Kanunu'nun 328'inci maddesine göre hesaplanan müspet fark kazanca eklenir.
Vergi, resim, harç, keşif, şahitlik, bilirkişilik ve ekspertiz gibi hususlara harcanmak üzere müşteri veya müvekkilden alınan ve tamamen bu hususlara sarf edilen para ve ayınlar kazanç sayılmaz.
(202 sayılı Kanunun 32. maddesiyle değişen fıkra) Serbest meslek erbabı, mesleki kazançlarını Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tuttukları "Serbest meslek kazanç defteri"ne istinaden tespit ederler (4369 sayılı Kanunun 82/3-u maddesiyle yürürlükten kaldırılan parantez içi hüküm Yürürlük; 1.1.1999)(*)
65'inci maddenin son fıkrasında yazılı şirketler de mesleki kazançlarını "Serbest meslek kazanç defteri" üzerinden tespit ederler. Bu şirketlerin bilanço esasına göre tuttukları defterler serbest meslek kazancı defteri yerine geçer.

Serbest meslek erbabı için,
1. Ittıla hasıl etmeleri kaydiyle, namlarına kamu müessesesine, icra dairesine, bankaya, notere veya postaya para yatırılması;
2. Serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın başka bir şahsa temliki (Temlikin ivazlı olup olmadığına bakılmaz. İvazlı temliklerde ivazın tahsil şartı aranmaz.) veya müşterisine olan borcu ile takası;
Tahsil hükmündedir.

Yabancı parasıyle yapılan ödemeler, ödeme gününün borsa rayici ile borsada rayici yoksa, Maliye Bakanlığı'nca tespit edilecek kur üzerinden Türk parasına çevrilir.

(202 sayılı Kanunun 32'nci maddesiyle eklenen fıkra) Biletle girilen yerlerde faaliyette bulunan dar mükellefiyete tabi serbest meslek erbabı diledikleri takdirde, bilet bedelleri tutarından, bu bedellere dahil resimler düşüldükten sonra kalan miktarın yarısı safi kazanç sayılmak suretiyle vergilendirilirler."

(devam edeceğim..)

MESLEKİ SÖZLÜK

Dalyan :  Balıkların bulunduğu bölgelere sabitlenmiş kazıklarla veya seyyar şekilde kurulmuş balık ağı alanları.

İhtira Beratı :  Sanayice yeniden bir netice ve eser vücuda getirmek ve bunun getirilerinden belli bir süre sadece bulanın faydalanması. Patent.


Tahkim : Taraflar arasında çıkmış anlaşmazlığın mahkemeler tarafından değilde hakem olarak bazı seçilmiş kişi ve kişilerce çözümlenmesidir.


Voli Mahalli :  Su ürünleri avlamasına elverişli, kıyıya bitişik ve sınırları belirli su alanları.

İNGİLİZCE GRAMMER ÇALIŞMALARIM

Simple Present Tense.............................-  Gelir
Simple Present Continuous Tense.......... - Geliyor
Simple Present Perfect Tense.................-  Geldi, .Gelmiş.
Simple Present Perfect Continuous Tense - Gelmekte  

------------------------------------------------------

Simple Past Tense...................................- Geldi
Simple Past Continuous Tense................- Geliyordu.
Simple Past Perfect Tense......................- Gelmişti.
Simple Past Perfect Continuous Tense.....- Gelmekteydi.

------------------------------------------------------

Simple Future Tense................................-Gelecek.
Simple Future Continuous Tense.............- Geliyor olacak.
Simple Future Perfect Tense...................- Gelmiş olacak.
Simple Future Perfect Continuous Tense..- Gelmekte olacak.

( Mehmet Söztutan - I Can Help You Temel İngilizce kitabından alıntı )

MESLEKLE İLE İLGİLİ İNGİLİZCE KELİMELER

ÖRNEK CÜMLELERLE İNGİLİZCE KELİMELER

LEVIED = Tarh

An income tax is a tax levied on the income of individual. (source: http://en.wikipedia.org/wiki/Income_tax )

SELF-EMPLOYMENT = Serbest Meslek
Self-employment is working for one's self.

WITHHOLDING = Stopaj


RESİMLERLE İNGİLİZCE KELİMELER

ATTORNEY = AVUKAT, DAVA VEKİLİ, VEKİL

The attorney advises to me specific informations.

INDIVIDUAL =BİREYSEL

SAKATLIK GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu 31. Madde (Sakatlık İndirimi) hakkında bilgi verilmiştir.

-Birinci Derece Sakat : Çalışma Gücünün asgari %80 ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı
-İkinci Derece Sakat: Çalışma gücünün asgari %60 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı
-Üçüncü Derece Sakat : Çalışma gücünün asgari %40 ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı

Sakatlık İndirimi;

Birinci Derece Sakatlar İçin : 2011 yılı için 700-TL
İkinci Derece Sakatlar İçin : 2011 yılı için 350-TL
Üçüncü Derece Sakatlar İçin : 2011 yılı için 170-TL

Ayrıca 28/04/1981 tarihinde yayınlanan Sakatlık İndiriminden Yararlanacak Hizmet Erbabının Sakatlık Derecelerinin Tesbit Şekli İle Uygulanması Hakkında Yönetmelik 'te gerekli bilgiler yer alamaktadır.
Özet olarak yönetmelikte, Hizmet erbabı işverenden alacağı hizmet erbabı olduğunu gösterir bir belge ile Defterdarlık Gelir Müdürlükleri, Vergi Dairesi Müdürlükleri veya Mal müdürlüklerine dilekçe ile sakatlık indiriminden faydalanmak istediğini bir dilekçe ile başvuracak, müdürlükte bu kişiyi bir hastaneye sevk edip sakatlık raporu isteyecek ..

Ayrıca aşağıda görüldüğü üzere GVK. 89 uncu maddenin 3 . Fıkrasında aşağıdaki şekilde bir ibareyle Serbest Meslek Erbabı ve Basit Usulde vergilendirilenlerinde bundan yararlanması sağlanmıştır

3. Serbest meslek faaliyetinde bulunan veya basit usulde vergilendirilen özürlülerin beyan edilen gelirlerine, 31 inci maddede yer alan esaslara göre hesaplanan yıllık indirim (Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ile hizmet erbabı (tevkifat matrahı dahil) da yararlanır.).

BİREYSEL EMEKLİLİK ŞAHIS SİGORTA PRİMLERİNİN GELİR VERGİSİ MATRAHINDAN İNDİRİMİ

193 Sayılı GELİR VERGİSİ KANUNU MADDE 63 (ÜCRETLER) 3. Fıkrası


Sigortanın veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye'de kâin veya merkezi Türkiye'de bulunan bir sigorta ve emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartiyle; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,


İndirim konusu yapılacak prim, aidat ve katkı paylarının toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %10 unu ( bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta poliçeleri için ödenen primlerde, ödendiği ayda elde edilen ücrretin %5'ini) ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Bakanlar kurulu bu oranı %20 oranına kadar ( bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta poliçeleri için %10 oranına kadar) arttırmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir.


Yukarıda görüleceği üzere devletimiz Bireysel Emeklilik Sistemlerini desteklemektedir.


Açıklayıcı olarak 256 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği Yayınlanmıştır. 
Ödenen prim ve katkı paylarının belgelendirilmesi, ilgili olduğu dönemden indirilmesi ve işveren bu belgelerin verilmesi gerektiği hakkında açıklayıcı detaylı bilgiler bulunmaktadır.


Örnek  :
 Şakir abi eşi için MEZARDA EmekliliK adlı kuruma aylık 100-TL bireysel emeklilik katkı payı ödemektedir. Şakir Abinin maaşı  aylık brüt 850-TL'dir.


 850 * %10 = 85-TL'den fazla olan kısmını gelir vergisi matrahından indiremez. 


Gelir Vergisi Matrahı Hesaplama
İşçi payı %14 + İşçi İşsizlik Payı %1  toplamda %15 oranında bir tutar prim olarak brütten düştükten sonra kalan miktar Gelir Vergisi Matrahı olacak.


850 TL  - (850 * %15) = 722,50-TL vergi matrahı hesapladık. Bu tutardan şimdi bizim 100-TL düşmemiz mümkün mü? değil ... neden çünkü sadece brütün %10 ve yıllık asgari ücretten fazla olmamak üzere düşebiliriz..yani 85-TL düşecez.. 722,50 tl- 85 tl = 637,50-TL bizim gelir vergisi matrahımız olacak..


Gelir Vergisini %15 baz alırsak, 637,50-TL* %15 =  95,63-TL Gelir Vergisi çıkacak.
Tabii ki birde Damga Vergimiz var %0,66 oranında fakat damga vergisini direk brüt ücretten hesaplamamız lazım..... 850 * %0,66 = 5,61-TL 


Şimdi bakalım Şakir'in Net Maaşımız Ne kadar kaldı....
   850,00-TL Brüt Ücret 
- 127,50-TL İşçi Sigorta Primleri
   -95,63-TL Gelir Vergisi
     -5,61-TL Damga Vergisi
-------------------------
621,27-TL Net 
   71,69-TL Asgari Geçim İndirimimiz
-------------------------
692,96-TL Şakir Abinin eline geçecek net rakam ....Tabi Şakir Abi bunun 100-TL sini eşi için emeklilik primi ödemişti geri kaldı 592,96-TL ay içinde geçimini temin edeceği para.. Allah kolaylık ve evine bereket versin...